مراسم زار یا جن گیری یکی از آیین‌های مرموز و پر رمز و راز است که در جنوب ایران، به ویژه در استان‌های هرمزگان و جزیره قشم برگزار می‌شود. در این مراسم، که بیشتر به عنوان یک روش درمانی برای افرادی که دچار بیماری‌های ناگهانی و غیرقابل درمان شده‌اند، شناخته می‌شود، باور بر این است که جن‌ها یا ارواح سرگردان وارد بدن افراد شده و باعث بیماری و پریشانی آن‌ها می‌گردند. این مراسم تحت عنوان مراسم زار یا جن گیری برگزار می‌شود تا جن‌ها از بدن فرد خارج شده و او بهبود یابد.

زار چیست؟

در زبان فارسی، «زار» به معنی بیمار و پریشان است، و در واقع اشاره به فردی دارد که به بیماری‌هایی مبتلا شده و در وضعیت ناخوشایندی به سر می‌برد. در این مراسم، بابا زار یا ماما زار نقش رهبری را ایفا می‌کنند و تشخیص می‌دهند که کدام فرد نیاز به درمان دارد و چگونه باید جن‌ها را از بدن او خارج کنند. این آیین به نوعی برای خارج کردن جن از بدن و رهایی از جن زدگی برگزار می‌شود.

علایم جن زدگی و جن در بدن انسان

معتقدان به جن زدگی باور دارند که برخی افراد با علائم خاصی از جمله بیماری‌های غیرقابل درمان، تغییرات روحی، یا احساسات عجیب روبه‌رو می‌شوند. این افراد به ویژه زمانی که جن وارد بدنشان می‌شود، دچار تغییرات جسمی و روانی می‌گردند. برخی از علائم جن زدگی عبارتند از:

  • احساس درد یا بیماری‌های عجیب که هیچ درمانی ندارد.
  • رفتارهای غیرطبیعی یا تغییرات شخصیتی.
  • گوش دادن به اصوات یا دیدن موجودات غیر قابل توجیه.
  • احساس حضور موجودات غیرمرئی یا جن‌ها.

 

مراسم جن گیری و چگونگی آن

مراسم زار شامل موسیقی خاصی است که با استفاده از طبل و دمام به همراه نواختن سازهایی مانند تنبور برگزار می‌شود. در این مراسم، افراد با صدای سازها و آوازهای مخصوص به همخوانی می‌پردازند تا به جن‌ها علامت دهند و آنها را وادار به خروج کنند.

یکی از بخش‌های مهم این مراسم گفتگو با جن‌ها است، به این صورت که در حین مراسم، افراد در معرض ورود جن‌ها قرار می‌گیرند و به زبان‌های غیرمفهوم و غیرعادی شروع به صحبت می‌کنند. بابا زار یا ماما زار سپس از جن‌ها خواسته می‌شود که خودشان را معرفی کرده و پس از پذیرش درخواست‌ها، جن‌ها از بدن فرد خارج می‌شوند.

 

منظور از جن یا روح های سرگردان چیست؟

اصطلاح زار برای جن و ارواح پلیدی استفاده می‌شود که هر از گاهی بدن فردی را تسخیر می‌کنند. این جن‌ها سرگردان هستند و وارد بدن افراد به‌ویژه زنان شده و موجب بیماری و ناخوشی می‌شوند. البته مردم جنوب ایران جن‌ها را به باد تشبیه می‌کنند و اعتقاد دارند هر باد جن‌های بخصوصی دارد که می‌تواند وارد بدن افراد بشود. جن در فرهنگ ایران به شکل دیو(موجود خبیث و پلید) آمده است.  اعتقاد به این گونه انرژی در شکل باد از فرهنگ باستانی ایران سرچشمه می گیرد. «باد» یا موج در زبان اوستایی به شکل «وایو» بوده و همان است که امروز با رویدادی ناگوار گاهی می گوییم «وای»! و این عادت از دوران باستان زبان به زبان به ما رسیده است.

به افرادی که این باد یا وای وارد بدنشان شده هوایی می‌گویند. در مراسم زار تلاش می‌شود که این دیو از بدن فرد خارج شود.

خروج جن از بدن انسان

در طول مراسم، افراد با حرکات خاص و فریادهایی از خودشان، سعی می‌کنند که جن‌ها را از بدنشان خارج کنند. این فرآیند شامل ضربه زدن به بدن و شستشوی فرد جن زده با گیاهان معطر و آب است. در نهایت، با پایان مراسم، فرد بهبودی را تجربه می‌کند و جن از بدن او بیرون می‌رود.

درمان جن زدگی

در برخی از موارد، مردم از بابا زار یا ماما زار برای درمان بیماری‌هایشان کمک می‌گیرند، زمانی که هیچ درمان پزشکی نمی‌تواند به بهبود وضعیت آنها کمک کند. این افراد معتقدند که جن زدگی می‌تواند ریشه در انرژی‌های منفی یا حضور جن‌ها داشته باشد که باید با مراسم خاصی از بدن فرد خارج شوند.

موسیقی راهی برای رهایی از زار

 یکی از مهم‌ترین بخش‌های مراسم زار در جنوب ایران، اجرای موسیقی و هنایش پذیری آن به نام موسیقی زار است. یکی از سازهایی که در این مراسم نواخته می‌شود تنبور است که هرکسی اجازه ندارد آن را بنوازد و فقط بابا زار یا شخصی که بابا زار به او این اجازه را داده می‌تواند شروع به نواختن کند. بابا زار یا ماما زار در طول مراسم و همزمان با سازها و صدای موسیقی، اصواتی را از خودشان در می‌آورند و از دیوان و ددان می‌خواهند خودشان را معرفی کنند. زیرا به باور مردم بومی دیوها یا همان جن ها اسامی گوناگونی دارند و برای خروج آن‌ها از بدن بیمار باید با اسم خودشان صدا شوند.

مردم بومی معتقدند که این موسیقی کمک می‌کند این موجودات پلید، مهربان شده و از بدن بیمار بیرون بیایند. افرادی که یک بار تسخیرشده و در مراسم زار بهبود پیدا می‌کنند را به نام اهل هوا می‌شناسند.

مراسم زار چگونه برگزار می شود؟

جمعیت دور تا دور اتاق می نشینند. زنی سینی اسفند در حال دود در دست دارد. سینی همراه با چند گیاه معطر و تخم مرغ وسط اتاق می گذارد. چند مرد با طبل و دمام می نوازند. مراسم زار، بدون آنها معنی ندارد. یك موسیقی جنوبی با ریتم‌های تند و شاد، كه حاضران با آن آوازهای مخصوص می‌خوانند و چوب‌های نازكی را به همدیگر می‌زنند تا صدایش مكمل موسیقی شود.

زن و مرد و چند بچه، همه منتظر نشسته‌اند تا «بابازار» یا «مامان زار» بیاید. می‌گویند «بابازار-مامان زار» فرمانده است، هر چیزی گفت باید اجرا شود. بابازار یا مامان زار، مردان و زنانی هستند كه آیین زار را برگزار می‌كنند. آنها هستند كه تشخیص می‌دهند این مراسم برای چه كسی برگزار شود و برای چه كسی نه. بابازار یا مامان زار هستند كه مردم برای دوا و درمان پیششان می‌آیند. آنها هستند كه تشخیص می‌دهند كدام اجنه آنها را گرفتار كرده و از آنها می‌خواهند دست از سر بیمار بردارد. اجنه یا دیوها ‌، دلیل آزار و اذیت بیمار را به بابازار یا مامان زار می‌گویند، خواسته‌شان را مطرح می‌كنند، قربانی و هدیه می‌گیرند و بیمار را رها می‌كنند.

مصالحه با اجنه 

همانطور که گفته شد دیوها یا همان بادها نام های مختلفی دارند. وقتی یك نفر به مقام بابازار یا مامان زاری برسد، آنها را در اختیار می‌گیرد و می‌تواند برای درمان بیماری‌های ناشی از آزارشان، با آنها مصالحه كند. مثلا می‌گویند همین دو ماه پیش بوده كه یك مراسم برگزار شده و یكی از این بادها، درخواست یك انگشتر كرده تا دست از سر بیمار بردارد، انگشتری كه حالا در دست بابازار است و او تاكید می‌كند كه این، امانت بادهاست!

كسی كه این انگشتر را داده، می‌گوید سال‌ها بیمار بوده و دوا و درمان كرده اما دكترها بیماری‌اش را تشخیص نمی‌دادند و خوب نمی‌شده. باردار و ناخوش‌احوال بوده تا این كه بابازار را به او معرفی می‌كنند. مراسم زار برایش برگزار می‌شود، دیو از بدنش خارج می‌شود و هرچند گاهی دوباره احساس ناخوش‌احوالی می‌كند اما حالا كه قربانی داده، امیدوار است دیگر مثل قبل سراغش نیایند و راحتش بگذارند.

بابازار مي‌گويد قبل از درمان هركسي، اول از او مي‌پرسد كه پزشك او را ديده يا نه، آزمايش و ام‌آرآي داده يا نه، اگر جواب اينها مثبت باشد و دكتر برايشان دارو تجويز كرده باشد، مي‌گويد بروند درمانشان را كامل كنند، اما اگر پزشك به آنها گفته باشد كه معلوم نيست چرا بيمارند و نمي‌توان معالجه‌شان كرد، بابازار درمان آنها را قبول مي‌كند؛ چون مي‌فهمد چيزي شده كه خارج از درمان‌هاي طبيعي است، كار جن‌هاست و بايد وارد عمل شود.

وقتی جن از بدن بیمار خارج می‌شود!

با صدای طبل و دمام، مراسم شروع می‌شود. بابازار وسط مجلس می‌ایستد و شعر می‌خواند. جمعیت او را همراهی می‌كنند و جواب آوازش را می‌دهند. گیاهان معطر را در آتش می‌ریزند و بوی خوش در فضا می‌پیچد. آواز و موسیقی و ناگهان فریاد. پیرمرد سفیدپوش جنوبی یك‌مرتبه با مشت بر سرش می‌كوبد و فریاد می‌زند. از درد به خودش می‌پیچد. بابازار به سمتش می‌آید و پارچه سفیدی روی صورتش می‌اندازد. پیرمرد زیر پارچه سرش را تكان می‌دهد، همراه با موسیقی كه تندتر از قبل شده، سرش را به چپ و راست می‌چرخاند. سریع و سریع‌تر. جمعیت بدون تعجب،‌ به همخوانی‌شان ادامه می‌دهند و چوب‌ها را به هم می‌زنند. پیرمرد همچنان سرش را به اطراف می‌چرخاند تا این كه رعشه می‌گیرد، فریاد دیگری می‌زند و بی‌حركت می‌شود.

بابازار پارچه را برمی‌دارد، پیرمرد چشم‌هایش را باز می‌كند و نفس عمیق می‌كشد. نفسش كه بالا آمد، بابازار را به نشانه تشكر در آغوش می‌گیرد و بابازار و دیگران به او تبریك می‌گویند. گیاه معطری كه دود می‌كند را نزدیك می‌آورند، پیرمرد آن را بو می‌كشد، لیوانی آب می‌خورد و با آواز جمعیت همراه می‌شود.

مطالب مرتبط: 

چوب زدن

هنوز حواسمان به پیرمرد است كه از نگاه بابازار، متوجه سمت دیگر اتاق می‌شویم. زن جوانی به چپ و راست می‌چرخد، نیم‌خیز شده و با ریتم موسیقی، به سمت مركز اتاق حركت می‌كند. روی سرش یك پارچه می‌اندازند و او همچنان به راهش ادامه می‌دهد. حالا دیگر به جای صورتش فقط تكان‌های شدید او را می‌بینیم. دستش را از زیر پارچه بیرون می‌آورد. می‌دانند منظورش چیست. از وسایل بابازار كه با خودش آورده، یك چوب نازك بلند به زن می‌دهند، چوب را بلند می‌كند و چند بار بر سر و كمرش می‌كوبد. بعد از خارج شدن صدایی عجیب از گلویش، ساكت و ساكن می‌شود. یكی از زن‌ها برایش ماده معطر را می‌برد كه بو بكشد و تخم‌مرغ خامی كه آن را بخورد. و بعد یكی دیگر دچار این رعشه‌ها می‌شود، بعد دیگری و دیگران.

گفتگو با جن ها

موسیقی كه قطع می‌شود، چند نفر هستند كه هنوز حالشان خوب نیست. با همان رعشه‌ای كه در طول مراسم داشته‌اند، به وسط اتاق رسیده‌اند،‌ بابازار مقابلشان نشسته و با آنها حرف می‌زند. آنها هم با بابازار حرف می‌زنند، اما نه به زبان خودشان، به زبانی عجیب مثل اردو و یا آفریقایی. زنی كه كنار ما نشسته توضیح می‌دهد كه «آنها این زبان را بلد نیستند و وقتی به خودشان بیایند نمی‌دانند چه گفته‌اند چون این حرف‌ها را خودشان نیستند كه می‌زنند، این زبان اجنه‌ای است كه در این لحظه در آنها حلول پیدا كرده.» زمان زیادی طول نمی‌كشد كه آنها حرف زدن به این زبان را ادامه می‌دهند. بعد دستشان را گردن همدیگر می‌اندازند، فریادی می‌زنند و آرام می‌گیرند. زن‌ها كل می‌كشند.

هدیه و پیشکش برای اجنه

پس از پایان مراسم، گروهی از مردم به همراه بابازار-مامان زار برای جن‌ها غذا و هدایای مردم جن‌زده را می‌برند. تا رضایت جن‌ها به دست بیاید، قربانی را بپذیرند و دست از سر بیمار بردارند.

⛔ این صفحه متعلق به آژانس مسافرتی قصرشیرین است و تنها جنبه سرگرمی دارد، همچنین این آژانس هیچ مسئولیتی در قبال فعالیت های مربوط به جن گیری ندارد ⛔